Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü’nde, Doç. Dr. Özcan Doğan danışmanlığında Dr. Alev Üstündağ tarafından hazırlanan ‘10-18 Yaş Arası Gençlerin İzledikleri Dizilerin İçerik Açısından İncelenmesi’ adlı doktora tezinde 10-14 ve 15-18 yaş arası gençlerin izledikleri diziler içerik açısından ele alındı.
Ankara’da yürütülen araştırma kapsamında 15 ortaokuldan 1530 ile 15 liseden 2 bin 124 olmak üzere toplam 3 bin 654 öğrenciyle görüşülerek anket çalışması da yapıldı. 50 dizi üzerinden en çok izlenenler baz alınarak hazırlanan akademik çalışmadan özetle şu veriler ortaya çıktı:
TEST VE UYKU BOŞ ZAMAN ETKİNLİĞİ
- Gençlerin yüzde 96’sı televizyon izliyor. Yüzde 56’sı dört, yüzde 36’sı iki saat televizyon karşısında.
- Öğrencilerin yüzde 41’i haftada en az beş; yüzde 36’sı günde iki saat dizi seyrediyor. Araştırmaya katılanların günlük rutinleri arasında bu eylem mutlaka var.
- Katılımcıların en çok sevdiği oyuncular, başroldekiler. Gençlerin yüzde 70’i “güzel rol yaptıkları”, yüzde 46’sı ise “eğlenceli/komik oldukları” için dizi oyuncularını seviyor.
- Yüzde 62’si büyüdüğünde dizi/film oyuncularından birine benzemek değil, kendileri olmak istediğini söylüyor.
ARGO KULLANIMI YÜZDE 44
- Öğrencilerin yüzde 52’si boş zamanlarında bilgisayarda vakit geçiriyor, yüzde 42’si televizyon izliyor, yüzde 40’ı kitap okuyor, yüzde 32’si dışarı çıkıyor, yüzde 30’u cep telefonuyla ilgileniyor ve yüzde 26’sı da uyuyor.
- Ders çalışmak, test çözmek ve uyumak gençler tarafından boş zaman etkinliği olarak değerlendiriliyor.
- İzledikleri dizi içeriklerinde yüzde 85 oranla çocukları tehlikeli durumlara sokabilecek ifade veya görsel sunumlar var. Örneğin intihar etme, hırsızlık, cinayet, kavga, süper kahramanlıklar, alkol kullanımı ve ölümsüzlük gibi sahneler.
- Yüzde 5’inde ise hayal kırıklığı duygusunu geliştirici, tehdit edici ifadeler, yalan söyleme davranışını destekleyen iletiler var.
- Kahramanların yüzde 16’sı vurma, yaralama ve öldürme, bağırma, hakaret etme gibi fiziksel ve sözlü şiddet kullanıyor. Küçümseme, karalama, dışlama ve alay etme gibi psikolojik şiddet oranı yüzde 13.
- Karakterlerin problemlerini şiddet kullanarak çözme oranları yüzde 20. Yüzde 15 oranında kanunlara karşı gelmeyi normalleştiren ifadeler/görüntüler bulunuyor.
- Yüzde 39 oranında olumsuz davranış sergileyen kahramanlar model olarak sunuluyor.
- İçeriklerin yüzde 16’sında çocuklarda korku yaratacak görüntüler/sözler yer alıyor.
- Argo sözcüklerin kullanım oranı yüzde 44.
- Dizilerin sadece yüzde 9’u sorumluluk, yüzde 7’si sevgi, yüzde 6’sı dostluk duygusunu geliştirici içerikte.
Gülseven ÖZKAN / HÜRRİYET
