Leonardo da Vinci, Nikola Tesla ve Thomas Edison gibi dahilerin az uyuduğu iddia ediliyor. Peki, polifazik uyku gerçekten zekâyı artırıyor mu? “Da Vinci Yöntemi” ve “Dymaxion Uyku Modeli” ile uyumanın yararları ve zararları neler? Güç uykusu ile farkı ne? Çok uyumak aptallık göstergesi mi? Bilim insanları bu tartışmalara son noktayı koyuyor!
Az uyumak gerçekten de dahilerle özdeşleşen bir alışkanlık mı? Tarih boyunca birçok dâhinin günde yalnızca birkaç saat uyuduğu iddia edilse de bilim insanları bu yöntemin beyne zarar verebileceğini söylüyor.
Son yıllarda popülerleşen polifazik uyku düzenleri, kısa süreli ama sık uyku seanslarıyla uyku süresini minimuma indirmeyi amaçlıyor. En çok bilinen tekniklerden bazıları şunlar:
Da Vinci Yöntemi: Günde 6 kez, 20 dakikalık kısa uykular.
Dymaxion Uyku Yöntemi: 6 saatte bir, 30 dakikalık 4 kısa uyku.
Uberman Yöntemi: 4 saatte bir, 20 dakikalık uyku periyotları.
Bu yöntemleri savunanlar, kısa süreli uyumanın zihni daha aktif tuttuğunu ve verimi artırdığını iddia ediyor. Ancak uzmanlar bu tür uyku düzenlerinin uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Da Vinci yöntemi ile uyumak nedir?
Rönesans döneminin en büyük isimlerinden Leonardo da Vinci’nin gün boyunca toplamda sadece 2 saat uyuduğu iddia ediliyor. Ona atfedilen “Da Vinci Uyku Yöntemi”, gün içinde 6 defa, 20 dakikalık kısa uykular alarak toplamda 2 saatlik bir uyku süresi oluşturmayı içeriyor.
Bu yöntemi deneyen bazı kişiler, daha enerjik ve yaratıcı olduklarını öne sürerken, bilim insanları beynin derin uykuya geçememesinin ciddi zararları olabileceğini söylüyor. REM uykusu eksikliği, hafıza kaybı, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve psikolojik sorunlara yol açabilir.
Dymaxion uyku yöntemi: Uyku süresi 2 saate düşebilir mi?
Bir diğer radikal uyku modeli, Amerikalı mimar Buckminster Fuller tarafından geliştirilen Dymaxion Uyku Yöntemi. Bu yöntemde her 6 saatte bir, 30 dakika uyumak gerekiyor. Yani toplamda sadece 2 saatlik uyku süresiyle gün geçiriliyor.
Fuller, bu yöntemin ona daha fazla enerji verdiğini söylese de, bilim insanları bunun uzun vadede nörolojik ve fizyolojik zararları olabileceğini belirtiyor. Özellikle kronik yorgunluk, kalp hastalıkları ve metabolik bozukluklar gibi sorunlara yol açabileceği ifade ediliyor.
Güç uykusu ile polifazik uyku aynı mı?
Polifazik uyku modelleri ile güç uykusu (power nap) sık sık karıştırılıyor. Ancak iki yöntem tamamen farklı.
Güç uykusu, gün içinde 15-30 dakikalık kısa bir dinlenme anlamına geliyor ve zihinsel performansı artırmaya yardımcı oluyor.
Polifazik uyku, gecelik uykuyu bölerek tamamen farklı bir uyku düzeni yaratmayı amaçlıyor.
Uzmanlar, güç uykusunun faydalı olduğunu, ancak polifazik uyku düzenlerinin uzun vadede vücuda zarar verebileceğini belirtiyor.
Çok uyuyan ‘aptal’ mı?
Pek çok kişi “Dahiler daha az mı uyur?” sorusunu merak ediyor. Nikola Tesla’nın günde sadece 2 saat uyuduğu, Einstein’ın ise 10 saat uyuduğu söylenir. Peki, kim haklı?
Bilim insanlarına göre beynin optimal çalışabilmesi için 7-9 saat uyku gereklidir. Uzun süreli uykusuzluk beyin hücrelerinin zarar görmesine, öğrenme yetisinin azalmasına ve konsantrasyon kaybına yol açabilir.
Bazı insanlar genetik olarak daha az uyumaya yatkın olabilir. Ancak genel olarak, daha az uyumak zekâyı artırmaz, aksine bilişsel performansı düşürebilir.
Bilim Ne Diyor?
Harvard Üniversitesi ve Stanford Uyku Merkezi tarafından yapılan araştırmalara göre, polifazik uyku düzenleri uzun vadede vücuda zarar veriyor. Özellikle REM uykusu yetersizliği, bağışıklık sistemi zayıflığı, kalp hastalıkları ve psikolojik sorunlar polifazik uyku düzenlerinin riskleri arasında yer alıyor.
Uyku süresinin zekâ ile doğrudan bir bağlantısı bulunmuyor. Dahiler farklı uyku alışkanlıklarına sahip olabilse de, uykunun kalitesi ve derinliği, süresinden daha önemli.
