Yaşadığımız gezegen hakkında endişe verici tespitler…
Uluslararası bilim insanlarının oluşturduğu Earth Commission tarafından hazırlanan ve bilimsel dergi Nature’da yayınlanan yeni bir araştırmada güvenli ve adil dünya sistemi için ölçülebilir sınırlar oluşturuldu.
40 bilim insanı bu sınırları adalet ve güvenlik sorunu olarak nitelendirerek 8 göstergede inceledi.
Dünyanın sağlığı tehlikeli sınırları aştı
İnsan faaliyetleri; gezegen güvenliği ve adaletine ilişkin belirlenen 8 göstergeden 7’sinde dünyanın sağlığının tehlikeli sınırları aşmasına yol açtı.
Bu göstergelerden ilki olan ‘iklim kategorisinde küresel sıcaklık artışının 1,5 dereceye ulaşması en tehlikeli sınır olarak belirlendi.
İnsanların yaşayabileceği son sınır olarak nitelendirilen 1,5 derecelik sıcaklık artışına henüz ulaşılmamış olsa da sıcaklık artışında adil ve güvenli sınır olarak belirlenen 1 derece aşıldı.
Küresel sıcaklıklar sanayi öncesi döneme göre yaklaşık 1,2 derece arttı.
Yüzey suyu göstergesinde akış değişikliği yüzde 20 olması gerekirken yüzde 34 ile güvensiz seviyelerde görüldü.
Dünyadaki yeraltı suyu seviyesinin yüzde 47’sinin endişe verici hızda tükendiği tespit edildi.
İklim değişikliğini önlemek için korunması gereken ekosistemde güvenli ve adil dengenin sağlanabilmesi için gezegenin yüzde 50 ila 60’ının bozulmamış olması gerekiyor.
Buna karşın bilim insanları gezegenin yalnızca yüzde 45 ila yüzde 50’sinin bozulmamış bir ekosisteme sahip olduğu bulgusuna ulaştı.
Çiftlik, şehir ve parklar gibi insan eliyle değiştirilmiş alanlarda bozulmamış ekosistem oranının en az yüzde 20 ila 25 olması gerekirken değiştirilen bu alanların üçte ikisinin bu hedefi karşılamadığı görüldü.
Nitrojen ve fosfor kullanımındaki eşitsizlik tehlikeli boyutta
Besin döngüleri göstergesinde ülkelerin nitrojen ve fosfor kullanımı incelendi.
Gelişmiş ekonomiler ve dar gelirli ülkeler arasındaki nitrojen ve fosfor kullanımındaki eşitsizliğin tehlikeli boyutta olduğu tespit edildi.
Ağırlıklı olarak araba egzozları, fabrikalar, kömür, petrol ve doğal gaz tesislerinin yol açtığı aerosol kirliliği, tehlikeli sınırı aşmayan tek gösterge oldu.
“Bulgularımız oldukça endişe verici”
Earth Commission Eş Başkanı ve çalışmanın baş yazarı Johan Rockström, araştırmaya ilişkin değerlendirmesinde tüm gezegenin istikrar ve dayanıklılığının riskte olduğu ‘antroposen’ döneminde bulunulduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
Bulgularımız oldukça endişe verici. Analiz edilen 5 temel alanda küresel ve yerel ölçekte birçok sınır zaten aşıldı. Bu, zamanında bir dönüşüm gerçekleşmediği takdirde geri dönüşü olmayan aşım noktalarının ve insan refahı üzerindeki yaygın etkilerin kaçınılmaz olacağı anlamına geliyor. Mevcut ve gelecek nesiller için güvenli ve adil bir gelecek sağlamak istiyorsak bu senaryodan kaçınmak çok önemli.
Earth Commission Eş Başkanı ve Akademik Komite Direktörü Dahe Quin, birçok kriterin tehlikeli boyutta olduğunu vurgulayarak, “Dünya sistemi tehlikede” uyarısında bulundu.
