Türkiye’nin öncülüğünde Mısır tarafından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) sunulan ve “ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti kabul ettiği” kararın ilgili Birleşmiş Milletler (BM) kararlarına aykırı olması sebebiyle “hukuken geçersiz” sayılmasını öngören tasarı, ABD tarafından veto edildi.
ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti kabul etmesinin ardından BM nezdinde şu ana kadarki en önemli girişim olan BMGK’daki Kudüs tasarısı oylaması yapıldı.
Türkiye’nin öncülüğünde hazırlanan ve BMGK üyesi Mısır tarafından gündeme getirilen Kudüs tasarısı, konseyin toplam 15 üyesinin 14’ünün lehte oy kullanmasına karşın ABD tarafından veto edildi.
14 üye lehte oy kullandı
ABD’nin vetosuna karşın konseyin kalan üyeleri İngiltere, Fransa, Çin, Rusya, Uruguay, Bolivya, Etiyopya, İtalya, Japonya, Kazakistan, Senegal, İsveç ve Ukrayna, Mısır’ın tasarı lehinde oy kullandı.
Oylama öncesinde yaptığı konuşmada Mısır’ın BM Daimi Temsilcisi Amr Abdüllatif Abdulatta, neden tasarıyı gündeme getirdiklerini açıkladı ve ABD’nin Kudüs’ün nihai statüsüne etki edecek bu adımının kabul edilemez olduğunu dile getirdi.
Uruguay’ın BM Daimi Temsilcisi Elbio Rosselli da yaptığı kısa konuşmada Mısır’ın tasarısına destek vereceklerini ve Kudüs’le ilgili BM kararlarının açık olduğunu vurguladı. İki devletli çözümün önünü tıkayan ABD’nin Kudüs kararının gözden geçirilmesi gerektiğini ifade etti.
İngiltere’nin büyükelçiliği Tel Aviv’de kalacak
Benzer şekilde İngiltere’nin BM Daimi Temsilcisi Matthew Rycroft da yaptığı açıklamada İngiltere Büyükelçiliğinin Tel Aviv’de kalmaya devam edeceğini dile getirdi.
Oylamanın ardından söz alan ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley ise ABD’nin Kudüs konusundaki pozisyonunu bir kez daha dile getirdi ve mevcut yaklaşımlarını koruyacaklarını belirtti.
BM Genel Kurulu’na getirilebilir
ABD’nin söz konusu tasarıyı BMGK’da veto etmesi üzerine konunun BM Genel Kurulu’na taşınacağı ve bu platformda üçte iki çoğunlukla kabul edilmesi için çaba gösterileceği belirtildi.
Dün Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre tasarının, şu anda BMGK üyesi olan Mısır tarafından sunulacağı, teklifin sahibinin ise Filistin olduğu kaydedilmişti. Ancak ABD’nin Kudüs kararının ardından yoğun bir diplomasi süreci yürüten Türkiye’nin bu süreçte önemli rol oynadığına dikkat çekilmişti.
“Kudüs’ün nihai statüsü görüşmeler sonucunda belirlenir”
Söz konusu tasarının taslağında Kudüs’le ilgili bugüne kadarki BM kararlarına atıf yapılarak, Kudüs’ün nihai statüsünün tek taraflı adımlarla değil, “Filistin ile İsrail arasındaki barış görüşmeleri sonucunda” belirleneceğine işaret edilmişti.
Tasarıda, Kudüs’ün statüsünü veya demografik yapısını değiştirmeye yönelik tüm tek taraflı adımların “hukuki bağlayıcılığı olmayan, geçersiz ve ilgili anlaşmalar gereği iptal edilmesi gereken” adımlar olduğuna vurgu yapılmıştı.
Tasarıda ayrıca, herhangi bir ülkenin büyükelçiliğini Kudüs’e taşımaması gerektiği yönünde de çağrıya yer verilmişti.
Geçen hafta İstanbul’da İslam İşbirliği Teşkilatını (İİT) toplayan ve Doğu Kudüs’ün Filistin’in başkenti olarak sayılması yönünde bir kararın çıkarılmasına öncülük eden Türkiye’nin BM sürecinde de aktif rol oynayacağı ve üçte iki imzanın toplanması hususunda çaba göstereceğine işaret edilmişti.
ABD Başkanı Donald Trump, 6 Aralık’ta yaptığı açıklamada Kudüs’ü tek taraflı olarak İsrail’in başkenti olarak kabul ettiğini ilan etmiş, bölgede ve dünya genelinde bu karara ilişkin çok protestolar düzenlenmeye başlamıştı.
