Sivrisineklerin bizimle ilgili sevdiği bir şey var. Kokumuza ve nefesimize ek olarak, açıkta kalan cildimiz, bu kan barının iş için açık olduğunu ilan eden bir tür neon tabela görevi görür.
Bunun nedeni, yeni bir araştırmaya göre sivrisineklerin avlarını takip etmek için antenlerinde kızılötesi algılama kullanmasıdır.
2022’DE 600 BİN KİŞİDEN FAZLA ÖLÜMÜNE NEDEN OLDULAR
Dünyanın birçok yerinde sivrisinek ısırıkları bir tahrişten daha fazlasıdır ve dang, sarı humma ve Zika virüsü gibi patojenleri yayabilir. Dünya Sağlık Örgütü istatistiklerine göre, Anopheles gambiae sivrisineği tarafından yayılan sıtma, 2022 yılında 600.000’den fazla kişinin ölümüne neden oldu.
Ciddi hastalıklardan ya da sadece çıldırtıcı bir kaşıntıdan kaçınmak için, biz insanlar sivrisinek ısırıklarını önlemenin yollarını bulmaya oldukça hevesliyiz.
ANTENLERİYLE KIZILÖTESİ ALGILAMAYI KULLANDIKLARI ORTAYA ÇIKTI
California Santa Barbara Üniversitesi’nden (UCSB) bilim insanları tarafından yürütülen araştırma, sivrisineklerin konakçılarını aramak için nefesimizdeki CO2’yi ve belirli vücut kokularını algılamak gibi zaten bildiğimiz diğer ipuçlarının yanı sıra kızılötesi algılamayı da kullandığını ortaya çıkardı.
UCSB moleküler biyoloğu Nicholas Debeaubien, “Üzerinde çalıştığımız sivrisinek, Aedes aegypti, insan konakçıları bulma konusunda son derece yetenekli” diyor.
Ancak sivrisineklerin görüşü çok iyi değil ve hava rüzgarlıysa veya konakçı hareket ediyorsa kokular güvenilmez olabilir.
Bu nedenle ekip, kızılötesi algılamanın böceklere yiyecek bulmada güvenilir bir yardımcı olabileceğinden şüphelendi.
Sadece dişi sivrisinekler kan içtiğinden, araştırmacılar her biri 80 dişi sivrisinek (yaklaşık 1-3 haftalık) içeren kafeslere termoelektrik plakalar, insan nefesi konsantrasyonunda CO2 ve insan kokuları kombinasyonlarıyla temsil edilen çeşitli sahte ‘konakçılar’ sundu ve konakçı arama davranışlarını gözlemlemek için 5 dakikalık videolar kaydetti.
ARAŞTIRMA SİVRİSİNEKLERE KARŞI ÖNLEM ALMAYI KOLAYLAŞTIRACAK
Bulgular, sivrisineklerin neden özellikle açıkta kalan cilde çekildiğini ve kızılötesinin dağıldığı bol giysilerin neden onlara karşı bu kadar etkili bir görünmezlik pelerini olduğunu açıklamaya yardımcı oluyor.
Ayrıca, sivrisineklere karşı cilt sıcaklığındaki termal radyasyonu yem olarak kullanan tuzaklar oluşturma potansiyeli gibi biraz daha yüksek teknolojili savunmalara da yol açabilir.
DeBeaubien, “Küçücük boyutlarına rağmen sivrisinekler, diğer tüm hayvanlardan daha fazla insan ölümünden sorumludur” diyor ve ekliyor: “Araştırmamız, sivrisineklerin insanları nasıl hedef aldığının anlaşılmasını geliştiriyor ve sivrisinek kaynaklı hastalıkların bulaşmasını kontrol etmek için yeni olanaklar sunuyor.”
