Güneş’in yoğun manyetik alan etkileşimleri tarafından yönlendirilen plazma ile dolu hareketli küresi koronal kütle atımları (CME’ler) olarak bilinen, uzaya fırlatılan devasa yüklü parçacık patlamalarına yol açıyor.
Bu patlamalar dünyaya doğru yöneldiklerinde ise uydu iletişimini, GPS sistemlerini ve elektrik şebekelerini bozabiliyorlar.
Bu nedenle, CME’leri önceden tahmin edebilmek, modern astronomi için büyük bir zorluk olmaya devam ediyor.
YAPAY ZEKA GÜNEŞ TAHMİNLERİNDE ÇIĞIR AÇIYOR
Cenova Üniversitesi’nden Sabrina Guastavino liderliğindeki bir araştırma, makine öğrenimi algoritmalarının güneş tahminlerini devrim niteliğinde değiştirebileceğini gösterdi.
Ekip, onlarca yıllık güneş verisini analiz ederek, Mayıs 2024’te gerçekleşen güçlü bir güneş fırtınasını başarılı bir şekilde tespit eden bir yapay zeka modeli geliştirdi.
Bu gelişme, gelecekteki uzay hava olaylarını daha yüksek doğrulukla öngörme konusunda büyük umut vaat ediyor.
GÜNEŞ FIRTINALARINI TAHMİN ETMENİN ZORLUKLARI
CME’ler, Güneş’in manyetik alan çizgileri aniden yeniden hizalandığında ortaya çıkar ve büyük miktarda enerji açığa çıkarır.
Bu olaylar, uzayda binlerce kilometre/saniye hızla ilerleyerek bazen birkaç gün içinde Dünya’ya ulaşabilir.
UZAY HAVA TAHMİNİNDE YAPAY ZEKANIN ÖNEMİ
Bu araştırma, yapay zeka destekli tahminlerin, jeomanyetik fırtınalar için daha erken ve daha kesin uyarılar verebileceğini gösteriyor.
Uydu teknolojisine bağımlı sektörler için büyük önem taşıyan bu gelişme, aynı zamanda güneş kaynaklı elektrik kesintilerini önlemek için enerji sağlayıcılarına da yardımcı olabilir.
Ayrıca daha hassas tahminler, kutup ışıklarını (aurora) izlemek isteyenler için daha iyi fırsatlar yaratabilir.
GÜNEŞ’İN BEKLENMEYEN PATLAMALARINA KARŞI KORUYABİLİR
Yapay zekanın güneş fiziğine entegre edilmesi, Güneş’in dinamiklerini anlamada büyük bir adım olarak görülüyor.
Yapay zeka modelleri geliştikçe, uzay havasının tahmin edilmesinde ve Dünya’nın teknolojik altyapısının Güneş’in beklenmedik patlamalarına karşı korunmasında kritik bir rol oynayabilir.
