Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Prof. Dr. Mücahit Öztürk, sosyal medyada dikkati çekmek adına çocukların bir obje olarak kullanılmasının, çocuk ruh sağlığı kapsamında yanlış olduğunu söyledi.
Öztürk, sosyal medya reklamlarında bebek ve çocukların kullanılması, bunun çocukların gelişimine ve meslek algısına etkisine ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, çocukların başlı başına dikkati çeken bir unsur olduğunu söyledi.
Bir çocuğun gülümseyişinin, bakışının, kahkahasının hemen ilgi çektiğini dile getiren Öztürk, “Tüm dünyada çocuklar reklamlarda kullanılmış. Bu çok tartışılan bir konu. Özellikle de bunun çocuklar üzerindeki etkisi çokça konuşuldu. Çocukların reklamda kullanılmasında aslında hedef kitle olarak çocuklar da karşınıza geliyor. Çocukların kendi yaş düzeyindeki çocuklardan etkilenmeleri çok daha kolay oluyor.” diye konuştu.
Öztürk, dikkati çekmek adına çocukların bir obje olarak kullanılmasının çocuk ruh sağlığı kapsamında yanlış olduğunu ifade ederek, bunun reklamları izleyen çocuklar için de sakıncalı olduğunu vurguladı.
Reklamcılık alanında çocuk haklarının da görmezden gelinebildiğini aktaran Öztürk, “Çocukların medyada kullanılmasının çocuk popülasyonu üzerindeki etkisi tahminimizden daha fazla. Mutlaka burada da bir sınırlamanın getirilmesi gerekiyor. İçerik noktasında da belli sınırlamanın olması lazım.” değerlendirmesini yaptı.
“Etik olarak doğru değil”
Öztürk, çocukların ebeveynlerin kendi ürünlerini pazarlamak için sosyal medyada kullanılmasının daha sıkıntılı olduğunu anlatarak, bu durumda çocuğun bir aracı olduğunu söyledi.
Farklı bir açıdan bakıldığında çocuğun “işçi gibi” kullanıldığı tespitinde bulunan Öztürk, şöyle devam etti:
“Ebeveynlerin kolaya kaçması gibi bir durum söz konusu. Kendi çocuklarını kendi işlerinde veya başka firma işlerinde maddi veya manevi bir getiri için kullanmaları etik olarak doğru değil. Çocuğunuzun bir videosunu paylaşabilirsiniz ama bunu bir menfaate devşiriyorsanız burada bir sıkıntı var demektir. Buradaki temel nokta sadece bireysel değil toplumsal olarak duyarlılıkla alakalı. Toplumda, çocukların bu amaçla kullanıldığı anlaşılırsa bunun önüne geçilir. O yüzden bu noktada insanların bilinçli olması ve gerekli tepkiyi vermesi gerekiyor.”
Sosyal medyada çocukların olduğundan büyük gösterilmesinin de sakıncalı olduğunu vurgulayan Öztürk, “Kıyafetlerle veya birtakım malzemeleri kullanarak çocukları yaşından büyük göstermeye çalışmak o çocuğun psikolojisi açısından son derece sıkıntılı bir süreç. Çünkü, siz çocuğa bir yük veriyorsunuz. Çocuğun bir şekilde karşı tarafça erişkin olarak algılanması o çocuk üzerinde ağır bir yüktür. Bu noktada çocukların kendi tercihleri olmadan veya tercihleri gibi gösterilen her türlü davranış çocuk haklarını ihlal etmektir. Bu da çocuğun ruhsal olgunlaşmasıyla bedensel olgunlaşması açısından büyük bir uçurum oluşturur. Bu, çocuk ruh sağlığı açısından tehlikelidir.” ifadelerini kullandı.
“Kolay para kazanma yolu”
Sosyal medyada reklam aracı olarak kullanılan çocukların ilerleyen dönemde gördüğü ilgi nedeniyle meslek algısının değişebildiğini ifade eden Mücahit Öztürk, “Bugün çocukların meslek algılarında fenomen olmak en önde geliyor. Bu tabii ki sıkıntılı bir şey. Çünkü insanlar bu meseleyi, özellikle o yaş grubundaki çocuklar, ‘Ben meşhur olursam, ekranda görünürsem hiçbir şey yapmama gerek yok.’ şeklinde düşüncelere kapılıyorlar. Bu yolla eğitime gerek kalmayacağını düşünüyorlar.” diye konuştu.
Bu durumun devam etmesi halinde, hayal dünyasında yaşayan bir çocuk topluluğuyla karşı karşıya kalmanın kaçınılmaz olduğunu aktaran Öztürk, kolay para kazanma yolu olarak bu tercihin son derece tehlikeli olduğuna dikkati çekti.
Öztürk, fenomen olan veya olmaya çabalayan çocukların birçok yeteneğinin gizli kaldığını ve ortaya çıkamadığı tespitinde bulunarak, bu manada sosyal medya kullanan çocukların da ayrı bir kategoride değerlendirilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
