Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı (TUSAŞ), 28 Haziran 1973 tarihinde Türkiye’nin savunma sanayiinde dışa bağımlılığını azaltmak amacıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde yapılandı.
TUSAŞ HAVACILIK
Türk Hava Kuvvetleri’nin savaş uçağı ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak F-16 uçaklarının kullanılması kararı ile birlikte; F-16 uçağının üretimi, uçak üzerindeki sistemlerin entegrasyonu ve uçuş testlerini yaparak Hava Kuvvetlerimize teslim etmek üzere TUSAŞ tarafından 1984 yılında TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAİ), Türk-ABD ortak yatırım şirketi olarak 25 yıllığına kuruldu.
25 yıllık süreç tamamlanmadan, 2005 yılında TAI’nin yabancı hisseleri Türk hissedarlar tarafından satın alınarak şirket yeniden yapılandırıldı.
TÜRKİYE’NİN TEKNOLOJİ MERKEZİ
Bu kapsamda TAI ve TUSAŞ birleşerek, TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. çatısı altında faaliyetlerini genişletti, havacılık ve uzay sanayi sistemlerinin geliştirilmesi, modernizasyonu, üretimi, sistem entegrasyonu ve yaşam döngüsü destek süreçlerinde Türkiye’nin teknoloji merkezi konumuna geldi.
ÜRETİM GRUPLARI
Havacılık ve uzay sanayisinde küresel ilk yüz oyuncu arasında yer alan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, proje konularına bağlı olarak; Havacılık Yapısalları Grubu, Uçak Grubu, Helikopter Grubu, İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemleri Grubu, Uzay Sistemleri Grubu, Milli Muharip Uçak Grubu ve Mühendislik Grubu olmak üzere altı stratejik iş merkezi bünyesinde örgütleniyor.
ENTEGRE LOJİSTİK DESTEK
Ayrıca, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii tarafından tasarlanan/üretilen tüm ürünlerle ilgili olarak entegre lojistik destek hizmeti sağlanıyor.
KAHRAMANKAZAN MERKEZ YERLEŞKESİ HAKKINDA
1973’ten beri Türk Havacılık ve Uzay Sanayii’nin merkezi olan Kahramankazan Merkez Yerleşkesi, yıllar içinde gerçekleştirdiği büyük atılımlarla bugün gökyüzünün geleceğinin tasarlandığı dev bir teknoloji kampüsü olma kimliğini üstleniyor.
Türkiye’nin lider, dünyanın önde gelen havacılık ve uzay şirketleri arasındaki konumuyla özgün tasarım aşamasından yerli imkanlarla gerçeğe dönüştürülen; uçak, helikopter, insansız hava aracı, uydu teknolojileri ve komponentler bu üste global endüstriyle rekabet eden ürünler haline geliyor.
Havacılık ve uzay alanındaki teknolojilerin hayat bulduğu bu 4 milyon metrekarelik yerleşkede gökyüzünün sınırlarını zorlayan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii çalışanlarına özel bir ekosistem bulunuyor.
TESİSTE KREŞİ VE ANAOKULU VAR
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii Sosyal Tesisleri, Kahramankazan yerleşkesinde üretim tesislerimizin yanında 650 bin metrekarelik bir alan üzerine kurulu tesislerinde; lojman, market, postane, banka, hobi bahçeleri, çocuk parkları, açık ve kapalı alan span alanları, cami, misafirhane, rekreasyon alanı, kreş, anaokulu, ilköğretim okulu ve lise bulunuyor.
ÜRÜNLER:
AĞIR SINIF TAARRUZ HELİKOPTERİ
T129 ATAK ve T625 GÖKBEY Projeleri kapsamında kazanılan teknolojik bilgi birikimi ve operasyonel tecrübe neticesinde “Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri Projesi”ne başlandı.
Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri Projesi; artırılmış faydalı yük ve mühimmat kapasitesi (lançerler hariç 1.200kg), modern aviyonik sistemler, düşürülmüş lojistik maliyet ve yüksek performans hedefleri doğrultusunda tamamen yerli ve milli kabiliyetler ile tasarlandı.
T625 GÖKBEY
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ve diğer ihtiyaç sahibi makamların, genel maksat helikopteri ihtiyaçlarının özgün bir platform ile karşılanması hedefiyle yürütülmekte olan Özgün Helikopter Programı, 15 Haziran 2010 tarihinde toplanan Savunma Sanayii İcra Komitesi (SSİK) kararı ile başlatıldı.
Program bütçesi ve takvimi 03 Ocak 2013 tarihli SSİK ile kararlaştırıldı ve 26 Haziran 2013 tarihinde SSM ile TUSAŞ arasında sözleşme imzalandı.
En zorlu iklim ve coğrafyalarda dahi, yüksek irtifa ve yüksek sıcaklıkta, gece ve gündüz koşullarında etkin bir şekilde faaliyet gösterebilecek olan T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopteri, milli imkan ve kabiliyetler kullanılarak tasarlanmakta ve üretildi. ATAK Programı süresince kazanılan bilgi, birikim, tecrübe ve yetenek havuzu temel alınarak başlanılan Özgün Helikopter Programı kapsamında, yapısal ve aviyonik sistemlerin yanı sıra, transmisyon, rotor ve iniş takımları gibi kritik öneme haiz sistemlerin tasarımları ve üretimleri de tamamen millî kaynaklar kullanılarak gerçekleştirildi.
Helikopterin geniş görev yelpazesine sahip olmasından ötürü taşıma, VIP, kargo, hava ambulans, arama kurtarma ve kıyı ötesi taşıma görevlerini icra edebilecek.
Yerli imkanlarla geliştirilip üretilen ilk Genel Maksat Helikopteri T625 GÖKBEY ilk uçuşunu 6 Eylül 2018 saat 06:00’da başarıyla gerçekleştirmiş olup 19 Nisan 2023 tarihinde T625 GÖKBEY helikopteri P1 Prototipi TEI tarafından millî imkanlarla geliştirilen ve üretilen TS1400 Turboşaft Motorları ile ilk test uçuşunu başarılı bir şekilde gerçekleştirdi.
Helikopterin, EASA (European Aviation Safety Authority) ve SHGM (Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü) tarafından sertifiye edilmesi ile ilgili çalışmalar program ile birlikte sürdürülüyor.
TUSAŞ tarafından tasarlanan ve üretilen T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopterimizin test ve sertifikasyon faaliyetleri başarılı bir şekilde devam ediyor. Yerli ve yabancı ihtiyaç sahibi kullanıcılar için milli imkanlar ile geliştirilmiş olan GÖKBEY helikopteri görevlerini en zorlu iklim ve coğrafyalarda dahi, yüksek irtifa ve yüksek sıcaklıkta, gece ve gündüz koşullarında Milli TS1400 Turboşaft Motorları ile de etkin bir şekilde icra edebilecek. Seri üretimi devam eden 3 adet T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopteri Jandarma Genel Komutanlığı’na teslim edilecek.
T129 ATAK
T129 ATAK Helikopteri, Türk Silahlı Kuvvetlerinin taarruz helikopteri ihtiyacını karşılamak amacıyla Türkiye’ye özgü millî kabiliyetler kullanılarak geliştirilmiştir.
7 Eylül 2007 tarihinde Savunma Sanayi Başkanlığı ile imzalanan sözleşme çerçevesinde TUSAŞ, ana yüklenici olarak platform geliştirme, sistem entegrasyonu, test ve doğrulama, seri üretim ve ömür devri lojistik desteği sorumluluğunu üstlenmiştir.
T129 ATAK Helikopterinin performansı zorlu “sıcak hava-yüksek irtifa” görevleri için optimize edilmiş olup, gece ve gündüz koşullarında yüksek manevra ve performans kabiliyeti ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin operasyonlarında etkin bir şekilde görev yapmaktadır.
T129 ATAK Helikopteri ilk uçuşunu 17 Ağustos 2011 tarihinde gerçekleştirmiş, test ve kalifikasyon süreçlerinin ardından ilk teslimat 22 Nisan 2014 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanlığına yapılmıştır. Aralık 2023 itibarı ile Kara Kuvvetleri Komutanlığı, İçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü, Filipinler Hava Kuvvetleri ve Nijerya Hava Kuvvetlerine toplam 82 helikopter teslimatı gerçekleştirilmiştir
ATAK Programı kapsamında, Kara Kuvvetleri Komutanlığına 59’u kesin 17’si opsiyonel toplam 76 adet, İçişleri Bakanlığı’na 24’ü kesin 3’ü opsiyonel toplam 27 adet, Filipinler Hava Kuvvetlerine 6 adet, Nijerya Hava Kuvvetlerine 6 adet T129 ATAK Helikopteri teslim edilecektir.
T70 GENEL MAKSAT HELİKOPTER PROGRAMI
Program kapsamında, TUSAŞ ana yükleniciliğinde ve Sikorsky, Aselsan, TEI, Alp Havacılık firmalarının alt yükleniciliğinde, Sikorsky Aircraft firmasının S70i Helikopteri’nden yola çıkılarak geliştirilecek olan 109 adet T70 Genel Maksat Helikopteri, Türkiye’de lisans altında üretim modeliyle, 6 farklı kullanıcıya teslim edilecektir. (Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Özel Kuvvetler Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü) Proje kapsamında, ana yüklenici TUSAŞ, T70 helikopterlerinin kabin, kokpit, kuyruk konisi, yatay ve dikey kuyruk, ana ve kuyruk rotor palleri gibi tüm ana parçaların üretimini, nihai montaj işlemlerini, testlerini ve entegre lojistik desteğini; Aselsan, temel aviyoniklerin geliştirilmesi ve entegrasyonunu ve Sikorsky ile birlikte helikopter kokpiti geliştirilmesini (IMAS); TEI, T700 motorunun üretimini; Alp Havacılık ise iniş takımları, dişli kutusu detay parça üretimi ve dinamik parçalarının üretim ve montajını gerçekleştirmektedir.
Türk Genel Maksat Helikopteri Programı ile ülkemizin genel maksat helikopter ihtiyacı karşılanmış olacak ve Türk endüstrisi, askerî ve sivil alanlarda yurtiçi ihtiyaçlarının karşılanmasında önemli rol alacak. Projede Ocak 2024 itibarıyla 14 helikopter teslim edilmiş olup, 9 helikopterin üretim süreci devam ederken 19 helikopterin montaj faaliyetleri sürmektedir.
