Araştırmacılar, hata yapan maymunların davranışlarını inceledi ve utanmanın, sosyal durumları yatıştırmada, göz temasından kaçınma ve kızarma gibi davranışları ortaya çıkarmada rol oynayabileceğini buldu. Başka bir deyişle, hayvanların da insanlar gibi utandığını keşfetti.
Utangaç bir insanı bir kilometre uzaktan bile fark edebilirsiniz, ancak hayvanlardaki duygusal durumu belirlemek daha zor olabiliyor. Mark Bekoff, BioScience dergisinde yazdığı bir makalede, dünyaca ünlü primatolog Jane Goodall‘ın bir gözlemi üzerine, bir şempanzenin utanca benzetilebilecek bir durumu izlediğini belirtiyor. Goodall, Freud adlı genç bir şempanzenin dalda sallandıktan sonra yüzünün üstüne düştüğünü gördü. Genç şempanze, düştüğünü gören var mı diye kontrol etmek için hemen amcası Figan’a baktı. Bu, bir grup insanın önünde tökezleyen herkes için anlaşılabilir bir tepki. Benzer bir tepki, çiftleştikten sonra hendek içine düşen bir erkek maymunda da görüldü.
Utancın farklı hayvan grupları arasında evrimleşmiş olması için, konvergent evrim olarak bilinen bir şeyin gerçekleşmiş olması gerekiyor. Bu da hayvanın çevresindeki uyumunu geliştiren bir amaç taşımalı. Dacher Keltner ve Cameron Anderson 2000 tarihli bir makalesinde utancın, işlerin ters gittiği durumlarda sosyal ilişkileri düzeltme amacıyla bir yatıştırma işlevi görebileceğini söylüyor.
Utangaçlık hissinden hoşlanmamak normaldir, ancak kendinizi aptal gibi göstermek diğer insanlarda gülme tepkisi uyandırarak sizi rahatlatabilir. Keltner’in daha önceki araştırmalarının bazıları, insanlarda ve insan olmayan primatlarda görülen yatıştırma davranışlarını ortaya çıkardı. Bu davranışlar arasında göz kaçırma ve cildin kızarması yer alıyor.
